‘Wow, zo uitgebreid!?’.
‘Ja, dat is mijn perfectionisme’ zeg je met een quasi schuldige lach.

Dikke kans dat als jij deze blog leest, je een perfectionist in jezelf herkent. Zomaar iets zeggen, iets maken of iets doen is eigenlijk nooit echt zomaar, daar is over nagedacht. Ergens weet je dat het je behoorlijk wat energie kost en ergens houd je ook wel van jouw streven naar kwaliteit.

Perfectionisme quasi schuldig? Bullshit. Het is een zwaar masker dat we met ons meedragen en dat uit onderzoek een verband blijkt te hebben met depressie, angst om fouten te maken, verslaving, besluiteloosheid en gemiste kansen.

Pas als je perfectionisme als probleem kunt zien, kun je er iets aan doen. Laat ons stoppen met het vergoelijken van perfectionisme. De hoogste tijd om dit quasi onschuldige diertje nader te onderzoeken en ermee af te rekenen.

Perfectionisme onder de loep

Brené Brown beschrijft in haar boek ‘De Kracht van Kwetsbaarheid’ de 3 meest voorkomende strategieën die mensen gebruiken om zichzelf te beschermen tegen kwetsbaarheid. Naast ‘wantrouwen tegenover geluk’ en ‘zelfverdoving’, is perfectionisme de 3e strategie.

Perfectionisten zijn in hun eerste 7 levensjaren veelal geprezen om hun cijfers, gehoorzaamheid, uiterlijk, sportprestaties, en houding. Van daaruit hebben zij de uiterst gevaarlijke belemmerende overtuiging opgenomen ‘ik ben wat ik doe en hoe goed ik dat doe’.

Vervolgens zijn ze zich gaan specialiseren in perfectioneren. Het gevolg is net als een verslaving. Het is een vicieuze cirkel die je steeds laat geloven dat de pijn van afwijzing komt omdat je niet perfect genoeg bent en je gaat nog meer je best doen. Het wordt steeds erger als je kritiek krijgt want je doet al zo je best en het is blijkbaar nog niet goed genoeg.

Definitie

Perfectionisme is de overtuiging dat als we er perfect uitzien, en perfect doen, we de pijn van afwijzing, schaamte en verwijten kunnen minimaliseren. Het is niet het streven naar kwaliteit, het heeft niets te maken met gezonde prestaties en groei. Gezond streven is op jezelf gericht ‘hoe kan ik beter worden’ en perfectionisme is op anderen gericht ‘hoe kan ik beter worden in de ogen van …’.

De waarheid over perfectie

Een oud Grieks verhaal gaat over een vader en een zoon die, met hun ezel, op weg gaan naar de markt een paar dorpen verder. Wanneer ze langs een boer lopen die in het land bezig is, draait de boer om en zegt: ‘heb je een ezel, ga je ernaast lopen?!’. De vader vraagt zijn zoon of hij erop wil gaan zitten en dat wil de zoon wel. Zo lopen ze verder.

Wanneer ze in het volgende dorp een paar mannen passeren die de straat bewerken, horen ze de mannen tegen elkaar zeggen: ‘Die jongen is ook lekker, gaat hij zelf op de ezel zitten en zijn arme vader maar lopen’.

Daarop besluit de vader dat het tijd is om te wisselen. Weer een dorp verder staan een aantal vrouwen langs de kant van de weg die verbaasd uitkramen: ‘Wat!? Die vader gaat zelf lekker op de ezel zitten en laat zijn kind ernaast lopen, hoe bestaat het!?’. Als ze vervolgens beide op de ezel zitten bezwijkt de ezel onder het gewicht. Moet je nu eens horen wat alle omstanders daarvan vinden!

Kortom: perfect in de ogen van anderen bestaat niet, omdat niemand hetzelfde perfect vindt.

Afrekenen met perfectionisme

Het heeft dus geen zin om perfectie na te streven. Om af te rekenen met perfectionisme en je los te maken van de vicieuze cirkel van ‘nooit genoeg’, is het je taak om de weg af te leggen van ‘wat zullen anderen denken?’ naar ‘ik ben genoeg’. Tja, en hoe doe je dat?

De sleutel is oefenen met zelfcompassie. Net zoals je niet geboren werd als perfectionist maar in meerdere jaren jezelf dit masker hebt aangeleerd, zo is het afzetten ook niet in een dag gefikst.

3 methoden die je op weg helpen:

1) Vriendelijk zijn tegen jezelf.

Wat zeg je tegen jezelf als je een fout maakt? Als je iets zegt dat je dom vindt? Als je feedback krijgt? En wat zeg je tegen een vriendin als haar dit overkomt? Oefen elke keer als je jouw ‘favoriete’ zelfafwijzing uitspreekt, je daar bewust van te zijn. En misschien iets liefelijks te doen, zoals in je vingers knippen of eenmalig te stampen met een voet. Vervolgens spreek je jezelf toe zoals je tegen je vriendin zou doen.

2) Je menselijkheid erkennen.

Wat doet een leeuwin als ze keihard een zebra achterna rent en het dier ontsnapt? Juist, ze maakt zich niet klein, pakt geen chocolade en voelt zich niet onzeker en een mislukkeling. Wij mensen zijn, net zoals dieren, zijn niet gemaakt om perfect te zijn. Toch delen we vaak alleen de dingen die op perfectie lijken. Oefen om toenadering te zoeken tot iemand die je vertrouwt (zien, bellen of appen) als je in zelfafwijzing zit of je schaamt. Deel wat de situatie en je gevoel is en check of de ander dit gevoel herkent. Wedden dat je je steeds meer ‘just human’ gaat voelen 😉

3) Mindfulness.

Het ervaren zoals het is. Je kunt geen compassie tonen voor wat je onderdrukt. Ook oefen je daarmee dat het een kwestie is van ‘ik voel me alleen’ en niet ‘ik ben alleen’. Daarnaast ga je merken dat bij een regelmatige practise de dingen ook minder groot lijken dan dat je ze voorheen in je hoofd kon maken.

Blijf dan op de hoogte via onze Facebook pagina en vergeet je niet in te schrijven voor onze nieuwsbrief.